Wszystkie kobiety czekają

Z Kobiety, która czekała zrobiła się „recenzja, która czekała“ – bo już ze dwa tygodnie zbieram się do napisania. Albo dłużej. Ale w końcu jest.

Główny bohater i zarazem narrator, młody, wykształcony mężczyzna, zjawia się w Mirnoje: wiosce, w której czas się zatrzymał. Tutaj spotyka Wierę, która czeka na ukochanego już trzydzieści lat. Mogłaby być matką bohatera, a jednak z dyskretnych spojrzeń, ulotnych gestów i niewypowiedzianych słów rodzi się między nimi bliskość. Bliskość bardzo krucha. Bo czy można konkurować z ikoną, wspomnieniem pielęgnowanym przez trzy dekady?

Makine jest bardzo charakterystyczny. Od pierwszych stron Kobieta, która czekała przypominała mi również bardzo dobrą Muzykę życia – w ten sam sposób autor łączy ideę filozoficzną (w Muzyce życia były to rozważania na temat homo sovieticus) ze światem przedstawionym, co tworzy specyficzną, łatwo rozpoznawalną narrację. I druga bardzo ciekawa rzecz: tekst, w zależności od wysuwających się na pierwszy plan bohaterów, jest na przemian delikatny i obsceniczny; nazywanie wszystkiego wprost bez cienia żenady przeplatają skromne niedopowiedzenia. Z jednej strony prezerwatywy o zapachu egzotycznych owoców i przygodne romanse, z drugiej – wierność absolutna.

Zawsze jednak wygrywa cisza: przekleństwa się o nią rozbijają.

W pewnym momencie w książce pojawia się stwierdzenie, że wszystkie kobiety czekają – na tego jedynego, wymarzonego. Czy na ich tle Wiera rzeczywiście tak bardzo się wyróżnia? Tak samo jak one żyje wyobrażeniami, choć nadała im fizyczny kształt. Ale boi się prawdy, boi się życia; tak się przyzwyczaiła do swojego czekania. Po co rezygnować z ideału, który tak bardzo kocha, skoro on gdzieś tam na pewno jest?

Czy to książka o prawdziwej miłości? A może tylko o sile przyzwyczajeń?

Czy historia Wiery jest wyjątkowa? A może to historia jakich wiele: kobieta zapatrzona w wyśnionego księcia, uparcie wybierająca fikcję, zamiast żyć swoim „teraz“.

Czy Wiera naprawdę chciała pozostać wierną po kres swoich dni? A może to otoczenie wybrało za nią, narzuciło jej rolę miejscowej bohaterki? To jedna z ciekawszych myśli: Nie, ona nie wybrała czekania, została bezlitośnie schwytana w pęta własnej epoki, własnej wojennej przeszłości, która zatrzasnęła się nad nią niczym pułapka na myszy (…). Uczyniliśmy z paplaniny zakochanej szesnastolatki nieodwołalne śluby.

Ostatecznie – nic niezwykłego. Gdy tylko dystans między bohaterem a kobietą się zmniejsza, natychmiast traci ona swój nieodparty urok. Jakie to typowe, prawda?

Makine świetnie pisze. Ładnie dobiera słowa, tworzy ciekawe metafory. Dużo w tej książce rozważań i analiz; niewiele się tu dzieje, bo nie może się dziać – zachowanie realizmu w małej wiosce zasypanej śniegiem wyklucza wartką akcję. To bardzo spokojna lektura, ale pełna myśli. Polecam, szczególnie, jeśli jeszcze go nie znacie.

Moja ocena: 8/10.