Meksykański sen

Do niewielu noblistów wracam z takim uporem, jak do Le Clezio. Chyba tylko Sienkiewicza przeczytałam więcej (filologia polska). Pierwsze moje spotkanie z francuskim pisarzem to był zachwyt. Drugie – umiarkowane rozczarowanie (na blogu nie ma, bo niespecjalnie chciało mi się pisać). Ale wciąż mnie coś do niego przyciąga.

Meksykański sen to eseje o unicestwionej kulturze pierwotnych ludów Ameryki: Majów, Azteków i wielu mniejszych. Le Clezio opowiada o zagładzie, ale też przedstawia ich świat – przede wszystkim sposób myślenia – takim, jaki był przed zniszczeniem. Próbuje odpowiedzieć na pytanie, co naprawdę się wtedy stało, jakie są tego konsekwencje – a dowodzi, że ogromne i nie do końca jeszcze zrozumiane – i jak wyglądałby dzisiaj świat, gdyby wydarzenia XVI wieku potoczyły się inaczej.

Najciekawszy był moim zdaniem pierwszy tekst, Sen zdobywcy. Najlepiej ukazuje zderzenie kultur, trochę bardziej z perspektywy Europejczyków. Ten podbój nigdy nie powinien był się udać! Hiszpanie stanowią przecież garstkę ludzi bez środków; zagubieni na groźnym kontynencie, idą w nieznane. Indian, pewnych swej siły władców ziemi i wody, są natomiast tysiące, może nawet miliony. Różnica sił jest taka, że zdobywcy nie powinni byli przeżyć na nowej ziemi więcej niż kilka godzin. A przecież wszyscy wiemy, jak się to skończy. Na gruzach magicznego i okrutnego świata Azteków, Majów i Purhepechów rozwinie się to, co nazywamy cywilizacją: niewolnictwo, potęga złota, eksploatacja ziemi i ludzi zwiastujące epokę przemysłową.

Dalej robi się miejscami nudnawo, zwłaszcza w momentach, gdy Le Clezio szczegółowo omawia wierzenia poszczególnych ludów, przytacza mnóstwo imion i nazw, które dla mnie brzmią niemal jednakowo – trochę ciężko było mi przez to przebrnąć; ale te rozdziały również zawierają wiele ciekawych informacji i spostrzeżeń i na pewno warto przeczytać całość: to fascynująca kultura, zupełnie inna od tej, w której żyjemy; dla tamtych ludów obecność duchowej, niematerialnej rzeczywistości była tak oczywista i naturalna, że kompletnie zmieniała spojrzenie na wszystko dookoła.

Meksykański sen to jedna wielka pochwała świata, który został brutalnie zniszczony: okrutnego, ale niesamowitego i pięknego, rządzącego się jasno określonymi prawami i wewnętrznie uporządkowanego. To Hiszpanie są tutaj barbarzyńcami.

Kilka dni po lekturze lepiej widzę całość. Mam wspaniałe uczucie, że przeczytałam coś ważnego i rozumiem więcej. Polecam, mimo tych trudniejszych fragmentów.

Moja ocena: 7/10.

J. M. G. Le Clezio, Meksykański sen albo przerwana myśl indiańskiej Ameryki

Państwowy Instytut Wydawniczy

Znajdziesz mnie też na Facebooku