Piątkowe spotkania z poezją

Kolejna poetka odkryta przez przypadek, w trakcie studenckich poszukiwań materiału do kolejnej pracy zaliczeniowej. Elżbieta Cichla-Czarniawska, doktor filologii polskiej, już starsza pani – urodzona przed II wojną – jest nie tylko poetką, ale i autorką kilku powieści. Wydała kilkanaście zbiorów wierszy, a mimo to jest znana chyba w dość wąskich kręgach (a może się mylę i tylko ja niewiele o niej słyszałam?). Tomiki mają ciekawe i różnorodne tytuły: Wielkie małe głody, Ucieczka lądów, Zielony żartopis, Piękna skończoność, Zamurowana dziupla.

Zdjęcie zapożyczone stąd.

W swoich wierszach (tych, które czytałam – a na razie czytałam niewiele) poetka roztacza przed nami dość pesymistyczną wizję świata, który pęka, powoli się rozpada, zapada, rzeczywistość jest coraz zimniejsza i mniej przyjazna ludziom, a i człowiek jakoś się w tym świecie gubi. Z pewnością wpływ na takie postrzeganie rzeczywistości miała wojna, którą Cichla-Czarniawska przeżyła jako dziecko, ale czy ktoś urodzony 50 lat później nie mógłby dojść do podobnych wniosków patrząc na świat dzisiaj, teraz? Te utwory są uniwersalne, istnieją gdzieś poza czasem. Źle się dzieje, bo Bóg coraz bardziej śmiertelny w człowieku. Powietrze coraz bardziej morowe i nawet kamień krwawi. A ludzie? My głusi, my ślepi, my z podciętą wyobraźnią.

A jednak te utwory nie przygnębiają. Zmuszają do zastanowienia się: dokąd zmierzamy i po co, jak wykorzystujemy dany nam świat, jacy jesteśmy? Ale nawet, jeśli odpowiedzi bolą, poetka nie udziela głosu rozpaczy. Notuje obserwacje, które można potraktować jako drogowskaz, znak, by się zatrzymać i zawrócić – bo jeszcze można. Jeszcze jest o co walczyć. Wciąż warto szukać Prawdy, walczyć o Człowieczeństwo i nadawać istnieniu Sens.

Zastanawiam się, jakie są pozostałe utwory, na przykład ze zbioru Motywy codzienności – czy podobne, czy zupełnie inne? To na pewno nie moje ostatnie spotkanie z poetką. Zapraszam do sięgnięcia po któryś z tomików, a na zachętę trzy utwory:

*** wielka wędrówka ***

i pyta zdrożony

dlaczego ogłuchły źródła?

dlaczego

wywoływane milknie

poruszone nie wzrusza

ujrzane inne jest niz spodziewane

rozdarte zasklepia się w sobie

dlaczego

połyskliwe zmatowiało

barwne wyblakło

podniosłe stało się płaskie

dotknięcie uciekło wgłąb trwania

dlaczego wysokość skarlała

nizina zapadła się w przepaść

a żywe jezioro – teraz

tylko szklane oko ziemi

pilny wędrowcze nie odkrywaj świata

zbyt pochopnie

uszanuj jego dyskretną nagość

natrętne światło oczekiwań

zwęża źrenicę

czas kurczy się

widoki tracą rozległość tajemnice świętość

słowa moc

wyobraźnia pustoszeje

i dreptaniem donikąd

staje się wielka wędrówka

*** bezdomny ***

napowietrzna archeologia

szukasz domu

ale wszystkie domy świata skażone

nietrwałością przypadkiem końcem

wiatr je zmiata podmywa woda

unicestwia chwila

niepewny twój dom nawet po wiekach

szukasz w słowie barwie dźwięku zapachu

w człowieku

szukasz po omacku przekopując zwały czasu

wszystkie domy pisane z małej litery

budowane na pyle marzenia

zainfekowane lękiem

szukasz domu ale wciąż

wykwaterowany jesteś z siebie

wciąż wyrzuca cię na bruk

bezduszny komornik urzędu

zwanego t y m c z a s o w o ś ć

jednak czujesz że gdzieś tętni życiem twój dom

którego wiązania spajane ciepłą krwią

nasączone oddechem

gdzieś za granicą wyobraźni

nad złogami

przemyślnej struktury kłamstwa

dom – Prawda

*** inna szkoła myślenia ***

głupcze

naiwnie myślałeś

że świat mocno stoi

na trwałych fundamentach

że w i e c z n e znaczy n i e z m i e n n e

że jeżeli tylko zechcesz

wziąć jego sprawy w swoje ręce

będzie ci życzliwy i wierny

teraz dziwisz się

że nie jest to już

ten twój oswojony świat

z kolibrem piękna tańczącym w słońcu

z leniwym czasem

przychylnym rzeczom sprawom

i człowiekowi

że musisz się bronić przed zasadzkami

i gwałtownym parciem lodowców

że trudno uciec

od samozagłady

że dwuznaczny jest nawet głos sumienia

ale idź

nie ma odwrotu

i błagaj

żeby obok stanął ktoś

kto mocą przenosi góry

i kotwice rzuca w oceany

cóż

bezstronny obserwator

rzekłby:

inna szkoła myślenia