Wtorkowo-dzieciowo - Baśń o przyjaznych olbrzymach

Agata Szmigrodzka, Lubolud czyli opowieść o końcu Mrocznego Świata

Ilustracje: Dariusz Miliński

Stron: 74

Oprawa twarda

Wydawnictwo AD REM

Opowieść o końcu Mrocznego Świata pierwotnie funkcjonowała w formie ustnej: autorka opowiadała o Luboludzie i Basi dzieciom uczestniczącym w prowadzonych przez nią zajęciach w domu kultury. Zainspirował ją angielski Wielkomilud Roalda Dahla; nie wiem, jak daleko sięga podobieństwo, bo nie znam oryginału, Szmigrodzka zapewnia jednak, że przygody jej bohaterów o podobnych imionach w niczym nie przypominają wielkomiludzkich dokonań.

Główną bohaterką jest Basia, dwunastoletnia sierota, którą pewnej nocy porywa chudy olbrzym Ludomił i która nieoczekiwanie staje się mieszkanką Mrocznego Świata. Wraz z nią jednak pojawiają się kłopoty... Ludomił znajduje się w bardzo poważnych tarapatach. Dziewczynka i jej dwóch nowych przyjaciół próbuje przeciwstawić się Przeznaczeniu, i choć nie bardzo wierzą w powodzenie misji, nie poddają się. Dziewczynka wie, że prawdziwych przyjaciół nie spotyka się co dzień, a bliska osoba to coś, o co naprawdę warto walczyć: z determinacją pokonuje więc kolejne przeszkody na drodze do zamku złego władcy całej krainy.

Basia jest odważna, rozsądna, nad wiek rozwinięta, a jednocześnie pełna radości, otwarta, wrażliwa. Wrażliwy, czuły i spokojny jest także – wbrew pozorom – Ludomił. Ludożercze olbrzymy okazują się nie takie straszne, podobnie jak inne stwory zamieszkujące okolicę. Za to Mroczna Kraina jest rzeczywiście mroczna i pełna niebezpieczeństw. Autorka pokazuje, że nie ma ludzi zupełnie złych – mimo że władca Mrocznej Krainy jest okrutny i krzywdzi własnego syna, u podstaw jego zachowania leży rozpacz i strach: to reakcja na doznane cierpienie. I on jednak zdobywa się ostatecznie na ludzki odruch. Dobra wróżka nie potrafi go definitywnie zostawić samemu sobie, nie ma więc jasnego podziału na dobrych i złych, zresztą sama autorka we wstępie jednych i drugich bierze w cudzysłów.

W toku opowieści kilkakrotnie pojawia się temat akceptacji: ważne, czy lubisz siebie, a nie jaki jesteś w porównaniu z innymi; twoje cechy – choćby te najważniejsze – nie muszą określać, kim jesteś. Bohaterowie mówią o przyznawaniu się do swoich słabości i świadomym ich pokonywaniu, a więc tym wszystkim, co czyni nas prawdziwie silnymi. To ważne i cenne nauki, tak samo jak ponadczasowa prawda o sile przyjaźni, miłości, poświęcenia. Szmigrodzka przypomina wreszcie, że nie ma nic za darmo: swoje szczęście dziewczynka musi kupić za wysoką cenę, co jednak robi bez wahania. Samo zakończenie – gdy Basia wraca do świata ludzi – jest wzruszające i bardzo mi się podobało.

Książka została starannie i ciekawie wydana: przede wszystkim wszystkie strony są granatowe, a tekst – biały. Obawiałam się, że wzrok będzie się szybko męczył, podobnie jak dzieje się to podczas czytania stron internetowych z ciemnym tłem; nic takiego się jednak nie stało. To dość długa historia, ale rozdziały mają po kilka stron, więc nie ma problemu z podziałem treści; przy okazji stopniujemy napięcie, na przykład gdy rozdział IV kończy się słowami: Nieeee!!! - rozpaczliwy krzyk spadającego w przepaść wielkoluda rozpłynął się w martwej ciszy.

Ciemne strony rozświetlają ilustracje Dariusza Milińskiego, wielokrotnie nagradzanego plastyka, który, jak czytamy na okładce, uczestniczył w przeszło 200 wystawach indywidualnych i ponad 100 zbiorowych, w Polsce i za granicą. Ilustracje niebanalne, choć bohaterowie urodą nie grzeszą: 

Na koniec muszę się przyczepić do kwestii bardziej formalnych, które niestety psują trochę przyjemność czytania: przede wszystkim bardzo słaba interpunkcja (znalazło się nawet „mimo, że“!), dziwna składnia („uwielbiała z nimi zapuszczać się w dzikie knieje“, „już tam wdrapujcie się“, „dołączyły do niego pozostałe z wioski olbrzymy“), kiepskie sformułowania („bez ograniczania mojej osobistej wolności“, „rezolutna dusza“, „muzykująco-taneczny duet“ – jak już to muzykująco-tańczący albo muzyczno-taneczny – czy wreszcie „leśne knieje“). No i kiedy czarodziejka mówi do mitycznych stworów „Idźcie... z Bogiem“, to coś jednak zgrzyta :D Szkoda, przydałaby się porządna redakcja, bo sama opowieść jest z pewnością godna uwagi.

Za egzemplarz dziękujemy wydawnictwu AD REM.