Księga dygresji i... roczek!

Trudno uwierzyć, że mój blog ma już rok, czuję się, jakbym zaczęła pisać kilka miesięcy temu :) Tymczasem pierwszy post pojawił się dokładnie 4.11.2011, gdy mój synek miał całe trzy miesiące. Szczerze mówiąc ani ja, ani mój Mąż nie przypuszczaliśmy, że wytrwam tak długo – z reguły strasznie się zapalam do każdego nowego pomysłu, by z czasem skazać go na zapomnienie... Tymczasem wciągnęło mnie to, co więcej – dużo mi dało. Zaczęłam znów więcej czytać, lektury dobieram w bardziej przemyślany sposób, częściej kończę książki i rzadziej kończy się to rozczarowaniem. Dzięki temu, że pisząc recenzję muszę sobie wszystko przemyśleć i poukładać, znacznie lepiej pamiętam przeczytane historie, co było moją zmorą na studiach: momentalnie wszystko ulatywało. 

Poznałam mnóstwo ciekawych osób, dzięki blogom sięgnęłam też po niejedną świetną książkę, o której inaczej pewnie nigdy bym nie usłyszała. Zdecydowanie lepiej poznałam fascynujący rynek książki dziecięcej – efektem są półki synka uginające się od lektur na teraz, na za chwilę i na "za jakiś czas" – a lista tych, które chciałabym mieć, wciąż jest długa. 

Udało mi się nie wpaść w pułapkę współpracy – kontaktów z wydawnictwami mam kilka, czytam tylko te książki, po które naprawdę i na pewno sama chciałam sięgnąć, i robię to we własnym tempie, a nie w ciągu dwóch tygodni od otrzymania książki. Zawsze starcza mi czasu na lektury własne i biblioteczne. Bardzo się z tego cieszę, bo nie potrafiłabym czytać na zamówienie, nie umiem też odmówić sobie polowania w bibliotece, a w ten sposób książki są po prostu miłym dodatkiem :)

Dziękuję Wam wszystkim, że jesteście, odwiedzacie, komentujecie, inspirujecie, że ktoś czyta moje wypociny (pozdrowienia dla największego fana, czyli mojego Męża, który wiernie czyta nawet piątki z poezją! :)). Bez Was na pewno bym tak długo nie wytrwała, tymczasem blog okazał się wspaniałą przygodą!

***

Karl-Markus Gauß, W gąszczu metropolii

Wydawnictwo Czarne

Karl-Markus Gauß (ur. 1954) jest austriackim pisarzem, eseistą, krytykiem literackim... znawcą środkowoeuropejskich mniejszości narodowych oraz literatury Europy Środkowej z czasów monarchii austro-węgierskiej. Otrzymał wiele nagród – nie tylko krajowych – i wydał wiele książek. W Polsce między innymi: Umierający Europejczycy, Europejski alfabet, Mieszkańcy Roany odchodzą pogodnie.

Muszę przyznać, że całkiem inaczej wyobrażałam sobie tę książkę. Podoba mi się tytuł, podoba okładka. Na stronie wydawnictwa możemy przeczytać, że autor w każdym zakątku świata znajduje outsiderów, których fascynujące losy warto wyciągnąć z mroku minionych lat. W czasie i przestrzeni przemierza Europę wygnańców i uciekinierów, w zaułkach miast tropi ślady ich dawnych mieszkańców. Z zainteresowaniem sięgałam po lekturę, by odnaleźć w niej galerię dziwaków, oryginałów, genialnych wyrzutków i wszystkich innych, którzy kryją się w cieniu miejskich murów. I rzeczywiście, czytając tę książkę poznamy wiele interesujących historii i ludzi, o których być może usłyszymy pierwszy (i ostatni?) raz. Ale...?

Najczęściej kręgu zainteresowań autora znajdują się poeci i powieściopisarze, miłośnicy literatury i języka, twórcy zapomnianych – choć niebanalnych i doniosłych – dzieł. Obok nich przewijają się też inni artyści, arystokraci, władcy i doradcy, wszystko to, co Gauß już dawno wymyślił sobie jako swoją osobistą i wyimaginowaną Europę. Jednak tych literackich i językowych wycieczek jest zdecydowanie najwięcej, co wprowadza do książki pewną – niestety – monotonię (tak, tak, zamiłowanie do literatury mnie nie uratowało). Liczyłam na znacznie większą różnorodność bohaterów. Niektóre opowieści są istotnie fascynujące, inne z kolei – jako że Gauß omawia nieznane prawie nikomu dzieła, przytacza mnóstwo informacji, których nie sposób zapamiętać – trochę nudziły i męczyły. Jedynym znanym mi pisarzem, o którym wspomniał autor, był Walter Scott: o pozostałych nigdy nie słyszałam i szczerze mówiąc nie zapamiętałam ich. Najbardziej utkwiły mi w głowie zupełnie inne obrazy: księżna, która wiele lat swojego życia poświęciła na stworzenie lalkowego miasta, angażując do tego cały dwór; staruszka zgięta w pół, sunąca przez miasto z długim wężem foliowych worków; mężczyzna z nieprawdopodobną mimiką; staruszka schowana za kolumną i jedząca kanapkę w kościele, jakby popełniała okropną zbrodnię; Soliman, ceniony doradca-Afrykanin, którego po śmierci wypchano i postawiono niczym kukłę. Nie brakuje tu więc osobliwości i ciekawostek i pewnie od indywidualnych upodobań zależy, co kto za takowe uzna; dla mnie trochę one ginęły w morzu innych informacji: dat, nazwisk, faktów historycznych i szczegółów architektonicznych.

Książka ta jest efektem wielu wyimaginowanych i rzeczywistych podróży, podróży po własnym pokoju i przez pół Europy, przez różne dzieła i krajobrazy. Ciężko jednak dostrzec w tekście ślady tych podróży: widzimy tylko jej efekty, statyczne obrazki: raz autor jest w Belgii, innym razem z Czechach, w jednym podrozdziale zwiedzamy Budapeszt, by w kolejnym przenieść się nad Loarę. Niektórym swoim bohaterom poświęca zaledwie kilka akapitów (czasem dwa!), co sprawia, że można odnieść wrażenie lekkiego chaosu. Gauß sam nazwał ten tekst "księgą dygresji", nie można mieć więc do niego pretensji, że swobodnie przeskakuje z tematu na temat, zagłębiając się w jedne zaułki, a inne jedynie delikatnie oświetlając; ciężko sobie jednak to wszystko poukładać i zapamiętać, a na dłuższą metę taki sposób prowadzenia czytelnika może męczyć. Mnie zmęczył.

Nie mogę odmówić autorowi imponującej wiedzy i umiejętności pisania: opowiada inteligentnie i dowcipnie. Wywodom towarzyszą refleksje:

Mam na myśli czasy obecne, Europę i siebie samego. Europę, która próbuje zapomnieć, jak powstała i co ją stworzyło. Często też spotykam prawych ludzi, uważających, że gdyby umiała wyzwolić się spod władzy religii, już dawno stałaby się rozumna i znalazłaby sposób na zaprowadzenie wiecznego pokoju. Świat na opak, w którym zadaniem niewierzących [autor jest niewierzącym] jest przypominanie o znaczeniu chrześcijaństwa dla oświecenia.

Z drugiej strony geograficzny i chronologiczny nieporządek odebrał mi sporo przyjemności z lektury. Które historie i jaka część z nich wyda się Wam ciekawa, musicie ocenić sami. Myślę, że każdy może znaleźć tu coś dla siebie – czy jednak znajdzie się ktoś, kogo zachwyci ta książka od początku do końca? Nie wiem. Mnie w jednym miejscu wciągała, by w innym wypluć przeżutą i zmęczoną ;)

Moja ocena: 5/10.

Za książkę dziękuję wydawnictwu Czarne.