Wtorkowo-dzieciowo - Pułapki polszczyzny nie tylko dla dzieci

Agnieszka Frączek, Byk jak byk. Rzecz nie całkiem poważna o całkiem poważnych błędach językowych

Ilustracje: Jona Jung

Oprawa: twarda

Stron: 56

Wydawnictwo Literatura

Twórczość Agnieszki Frączek budzi kontrowersje i sporo emocji (można sobie poczytać tu). Germanistka i leksykograf, doktor nauk humanistycznych, wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim. Autorka wierszy i opowiadań dla dzieci. Laureatka kilku nagród. Jedni zarzucają jej bezmyślność przypadkowych rymów i brak głębi, inni zachwycają się zabawą słowami i znaczeniami. Ja już nie mam wątpliwości, po której ze stron się opowiadam.

Byk jak byk to jedna z edukacyjnych książek pani Frączek. To klasyczny przykład pozycji w stylu "bawi i uczy", przy czym uczy naprawdę i nie tylko dzieci, w dodatku wypełniając lukę na przepełnionym rynku książki dziecięcej. Bo gdy chcemy dziecko nauczyć kolorów i liczb od 1 do 10, mamy całe półki stosownych pozycji. A kiedy przychodzi pora na dalsze etapy edukacji, regały świecą pustkami.

Tym razem autorka bierze na warsztat popularne błędy językowe. Wybrała 27 wyrażeń i sformułowań, z których większość przyprawia mnie o gęsią skórkę, a które słyszymy codziennie: są naprawdę wszechobecne i niekoniecznie oczywiste.

Na pierwszy ogień idzie "tu pisze" i "ubieranie spodni", zaraz potem seria rymowanek o różnych rodzajach tautologii (masła maślanego), a także "w każdym bądź razie", "włanczać", "siódmy maj". Autorka rozwiewa wątpliwości dotyczące wyboru form "mi" i "mnie", "proszę pani" i "proszę panią", łabędź czy łabądź, żołędź czy żołądź, pomarańcza czy pomarańcz (kto nie popełnia żadnego z do tej pory wymienionych błędów, ręka w górę!) – a to tylko część omawianych przez nią kwestii. Wszystko zaś w lekkiej i zabawnej formie, za pomocą rymowanych historyjek, które łatwo zapadają w pamięć i dają nadzieję, że pokolenie wychowane na takich książkach będzie operowało odrobinę lepszą polszczyzną. Po każdym wierszyku mamy jeszcze krótki komentarz, w którym Agnieszka Frączek tłumaczy, co jest źle i dlaczego, oraz podaje poprawne formy. W całej książce błędy są pisane czerwoną, a ich dobre odpowiedniki – zieloną czcionką, co nie pozostawia wątpliwości i jest świetnym rozwiązaniem dla wzrokowców.

Książka ogromnie mi się podoba. Udało się autorce stworzyć pozycję, z której w równym stopniu mogą korzystać dzieci i dorośli. Naprawdę tak myślę! Dorośli rzadko zmieniają nawyki językowe, jeśli gdzieś kiedyś usłyszą, że popełniają błąd: nieraz ciężko takie rzeczy zapamiętać. Zabawne historyjki przedstawione przez autorkę są świetnym rozwiązaniem tego problemu. Być może więc dzięki wspólnej lekturze także rodzice zdołają zwalczyć najczęściej popełniane przez siebie błędy albo chociaż je sobie uświadomić. A gdyby pani Frączek chciała napisać kontynuację tego tomu, jestem pierwsza w kolejce do kupna i proponuję "bynajmniej", "na dworzu", "odnośnie czegoś"... Listę mam długą jakby co :)

Moje oczarowanie tą książką wynika trochę z wiary, że takie lektury rzeczywiście mogą wpływać na to, jak mówimy, i z poczucia misji szerzenia językowej poprawności. Sama do dziś pamiętam wierszyki z Ortografii na wesoło z h niewymiennym i ó, więc mam podstawy sądzić, że i Byk jak byk będzie kształtował czytelników i zwiększy świadomość językową dzieci i rodziców. Rodziców przede wszystkim, bo to od nas dzieci uczą się mówić. Czytajcie więc, bo warto!

Za książkę bardzo dziękujemy księgarni Trzy Sowy.