Piątkowe spotkania z poezją

Dzisiaj – nie mogło być inaczej – spotkanie z Wisławą Szymborską. I choć nie należała do moich ulubionych poetek, nie sposób odmówić jej mądrości, zdolności obserwacji, trafnego formułowania myśli, mistrzowskiego operowania słowem. Była wybitną postacią współczesnej literatury polskiej.

Dwa wiersze, które tchną optymizmem, bo mówią o przeciwstawianiu się śmierci. Wiersze, które zostaną na zawsze – pomnik trwalszy niż ze spiżu.

Radość pisania

Dokąd biegnie ta napisana sarna przez napisany las?
Czy z napisanej wody pić,
która jej pyszczek odbije jak kalka?
Dlaczego łeb podnosi, czy coś słyszy?
Na pożyczonych z prawdy czterech nóżkach wsparta
spod moich palców uchem strzyże.
Cisza – ten wyraz też szeleści po papierze
i rozgarnia
spowodowane słowem las gałęzie.

Nad białą kartką czają się do skoku
litery, które mogą ułożyć się źle,
zdania osaczające,
przed którymi nie będzie ratunku.

Jest w kropli atramentu spory zapas
myśliwych z przymrużonym okiem,
gotowych zbiec po stromym piórze w dół,
otoczyć sarnę, złożyć się do strzału.

Zapominają, że tu nie jest życie.
Inne, czarno na białym, panują tu prawa.
Okamgnienie trwać będzie tak długo, jak zechcę,
pozwoli się podzielić na małe wieczności
pełne wstrzymanych w locie kul.
Na zawsze, jeśli każę, nic się tu nie stanie.
Bez mojej woli nawet liść nie spadnie
ani źdźbło się nie ugnie pod kropką kopytka.

Jest więc taki świat,
nad którym los sprawuję niezależny?
Czas, który wiążę łańcuchami znaków?
Istnienie na mój rozkaz nieustanne?

Radość pisania.
Możność utrwalania.
Zemsta ręki śmiertelnej.

***

O śmierci bez przesady

Nie zna się na żartach,
 na gwiazdach, na mostach,
 na tkactwie, na górnictwie, na uprawie roli,
 na budowie okrętów i pieczeniu ciasta.

 W nasze rozmowy o planach na jutro
 wtrąca swoje ostatnie słowo
 nie na temat.

 Nie umie nawet tego,
 co bezpośrednio łączy się z jej fachem:
 ani grobu wykopać,
 ani trumny sklecić,
 ani sprzątnąć po sobie.

 Zajęta zabijaniem,
 robi to niezdarnie,
 bez systemu i wprawy.
 Jakby na każdym z nas uczyła się dopiero.

 Tryumfy tryumfami,
 ale ileż klęsk,
 ciosów chybionych
 i prób podejmowanych od nowa!

 Czasami brak jej siły,
 żeby strącić muchę z powietrza.
 Z niejedną gąsienicą
 przegrywa wyścig w pełzaniu.

 Te wszystkie bulwy, strąki,
 czułki, płetwy, tchawki,
 pióra godowe i zimowa sierść
 świadczą o zaległościach
 w jej marudnej pracy.

 Zła wola nie wystarcza
 i nawet nasza pomoc w wojnach i przewrotach,
 to, jak dotąd, za mało.

 Serca stukają w jajkach.
 Rosną szkielety niemowląt.
 Nasiona dorabiają się dwóch pierwszych listków,
 a często i wysokich drzew na horyzoncie.

 Kto twierdzi, że jest wszechmocna,
 sam jest żywym dowodem,
 że wszechmocna nie jest.

 Nie ma takiego życia,
 które by choć przez chwilę
 nie było nieśmiertelne.

 Śmierć
 zawsze o tę chwilę przybywa spóźniona.

 Na próżno szarpie klamką
 niewidzialnych drzwi.
 Kto ile zdążył,
 tego mu cofnąć nie może.