Piątkowe spotkanie z poezją - jeszcze raz Ewa Lipska

O wierszach Ewy Lipskiej już kiedyś pisałam. Tym razem przyniosłam z biblioteki zgarnięty niemal przypadkiem kolejny tomik – i znów dałam się oczarować. Odbieram te wiersze zupełnie inaczej niż twórczość księdza Twardowskiego czy Teresy Ferenc – zachwycają mnie na płaszczyźnie formalnej: dobór słów, zestawienia obrazów, spojrzenie, myśl poetki. Zawsze zamykam zbiór z poczuciem, że obcowałam z naprawdę dobrymi wierszami.

Źródło zdjęcia.

W Pomarańczy Newtona Ewa Lipska w fantastyczny sposób przedstawia czytelnikowi współczesny świat: w całej jego złożoności, z chaosem informacyjnym, konsumpcjonizmem i wszechobecnym plastikiem, ale też strzępami tradycji, kultury i historii. Poetka bombarduje czytelnika tymi obrazami, imitując otaczający nas szum informacyjny. Stara się uchwycić moment, w którym W kole historii/ pękła oś.

„Pomarańcza Newtona“ powraca jak refren w różnych wariantach. Powraca też w kolejnych tekstach wers My właśnie jesteśmy - jakby podmiot liryczny sam siebie próbował przekonać. Albo przebić się przez ten gąszcz, dostać się na powierzchnię, rzeczywiście zaistnieć w samym środku tego wszystkiego. I Wy dopiero będziecie. Natręctwo tych słów każe zwrócić uwagę na to „my“ i „wy“, zadać pytania: czy rzeczywiście jesteśmy? Kim jesteśmy, kim wy będziecie? Czy właśnie z tego chaosu narodzi się jakieś nowe „wy“, czy jeszcze będzie w tym świecie miejsce dla jakichkolwiek podmiotów?

Ten tomik to dla mnie przede wszystkim masa zmieniających się w zawrotnym tempie, wspaniałych mikroobrazów, celnych spostrzeżeń, jedno-, dwuwersowych sformułowań, które same w sobie stanowią ciekawą całość. Niektóre piękne, inne interesujące, jeszcze inne zachwycają mnie samym doborem słów (na przykład wrzątek wrzasku czy agnostycy drzemiący na skraju wiary).

Otwieram drzwi moich lektur.

Wypadają liście.

*

Pozujemy do żartów.

*

Mój kraj włóczy się po wolności.

Udaje Europę.

A wszystkie razem składają się na kolaż współczesności. Lipska zderza kulturę wysoką, emocje i życie w wersji fast; wzniosłe z codziennym, wielkie ze śmiesznie małym; wszystko to zamyka w kilku słowach i otrzymuje przemawiający do wyobraźni, udany obraz tego, co nas otacza. Nie mogę się nadziwić, jak wiele treści poetka potrafi zamknąć w kilku słowach:

Żegnajcie Ofelie z konserwantów.

Chipsy strachu porywa wiatr.

*

Na talerzyku żwir

białego sera.

(…)

Patrzymy na siebie

w pyle kawy.

Zaczyna się

wibracja dnia.

*

W podmiejskiej filharmonii

polifoniczna animacja.

Telefoniczne dzwonki

Jana Sebastiana Bacha.

Mimo wszystko w tym całym chaosie udaje się – chociaż przez chwilę – odnaleźć oazę relacji z drugim człowiekiem: to, co ocala.

Zapominamy o tym

że nas nie ma.

Wychodzę na balkon miasta.

Parują sople świateł. Oddycham.

Wymyślam wszystko od nowa

zapatrzona w pomarańczę Newtona

i w twoje oczy

które odzyskują

mój wzrok.

Poezja Lipskiej to doskonałość formy, rewelacyjny warsztat: świetne gry słów, ciekawe, obrazowe metafory, maksymalna kondensacja treści. Mało tu wzruszeń, ale nieodmiennie zachwyca mnie jej twórczość. Na pewno będę do niej jeszcze wracać.

Pomarańcza Newtona. Grawitacja

Spotykam ją

na rynku starego miasta.

Może starożytnego Rzymu.

Nosi w sobie

zjadliwy kolor

przegrzanego życia.

Wyśmiewa sekundy.

Pestki słonecznika.

W militarnej pamięci

przechowuje zmianę warty.

Przykłada ucho do wilgotnej ziemi.

Tyka puls nadchodzących wskazówek.

Kiedy leży

pod roztargnionym drzewem

spada na nią

człowiek.