Meksykańskie rodziny

Carlos Fuentes, Wszystkie szczęśliwe rodziny

Wydawnictwo Świat Książki, seria Mistrzowie prozy

Cenię pisarzy, którzy potrafią tworzyć teksty niejednorodne i zagadkowe. Do tej grupy należy Carlos Fuentes (ur. 1928), jeden z najważniejszych twórców prozy meksykańskiej, wielokrotnie nagradzany autor wielu powieści i esejów.

Trudno jednoznacznie określić gatunek, jaki reprezentuje książka Wszystkie szczęśliwe rodziny: początkowo można odnieść wrażenie, że to opowiadania, jednak z czasem okazuje się, że bohaterowie jednego rozdziału (?) powracają w drugim w charakterze postaci drugoplanowych, opowieści może nie tyle się zazębiają, ile współistnieją w jednej przestrzeni: tłocznym i gwarnym Meksyku. Do tego bardzo ciekawe pod względem formalnym wstawki chórów, głos „z dołu“. Powstaje bardzo interesujący kontrast: dobrze odmalowane, ale jednak stawiające nas na zewnątrz obrazki z życia rodzin i bezpośrednie, pełne gniewu głosy samych mieszkańców miasta. Koturnowość samej formy chóru niweczy brutalny język i gwałtowność wyrażanych emocji, a wszystko razem składa się w świetną całość. Nie ma mowy o monotonii i nudzie.

Tytuł sugeruje, że najważniejszym tematem zbioru (bo dla mnie to jednak bardziej zbiór odrębnych tekstów niż powieść) jest rodzina: okaleczona, dysfunkcyjna, choć może z pozoru względnie szczęśliwa. Matki, synowie, córki, mężowie krzywdzą się, chowają urazy, nie potrafią się porozumiewać, budują coraz wyższe mury, manipulują sobą nawzajem – a jednak gdzieś w tym wszystkim daje się dostrzec szczątki przywiązania, miłości, troski. Relacje są dziwaczne (jak to w rodzinie ;)) i zdecydowanie przygnębiające, ale jednocześnie silne i jedyne w swoim rodzaju. Nie wszystkie teksty są tak samo ciekawe, natomiast każdy jest inny, jest więc z czego wybierać.

Fuentes nie ograniczył się do portretów psychologicznych; równie ważna w jego książce jest sytuacja społeczno-polityczna Meksyku, duszna atmosfera, gwarne, zatłoczone ulice, niebezpieczne i głośne miasto, konflikty wewnętrzne. Dzięki temu jest to coś więcej, niż kolejna powieść o skomplikowanych ludzkich relacjach (które, nawiasem mówiąc, autor przedstawił trochę jednostronnie – są przecież rodziny zdrowe, normalne, wyłączone z błędnego koła krzywdzonych i krzywdzących): to książka bardzo mocno osadzona w realiach konkretnego miejsca i czasu, a tym samym wyjątkowa.

Wszystkie szczęśliwe rodziny przeczytałam jakiś miesiąc temu i nadal bardzo dobrze pamiętam obrazy, wrażenia, atmosferę tej książki, wszechobecną duchotę: na ulicach i w domach, pomiędzy obcymi i „bliskimi“. Przemyślana konstrukcja, dobry styl, ciekawa, choć trochę przygnębiająca treść. Niebanalna lektura. Bardzo mi się podobała.

Moja ocena: 8/10.