Piątkowe spotkanie z poezją

Pierwsze po przerwie spotkanie z poezją i pierwsze w historii blogu – nieudane. Nie pamiętam, żebym kiedykolwiek trafiła na tomik, w którym do tego stopnia nie byłam w stanie znaleźć nic dla siebie. Z Tatianą Jachyrą (ur. 1976) najwyraźniej zupełnie nic mnie nie łączy. To przede wszystkim fotograf z pasją: obiektem jej zainteresowania są najczęściej polskie gwiazdy. Na okładce tomiku Bezsenny czytamy także, że autorkę fascynuje historia średniowiecza oraz wszystko, co symboliczne i mistyczne (daje się to wyraźnie odczuć w jej utworach), a także kino Finchera, cynizm Allena oraz książki Carrolla, Kinga i Poe'a. W 2011 roku wydała pierwszy zbiór wierszy, Historie Pisane Nocą. Podejrzanie szybko światło dzienne ujrzał drugi, Bezsenny.

Źródło.

Tomik jest skomponowany w jedną całość, dwadzieścia jeden krótkich tekstów prozy poetyckiej wprowadzających po kilka wierszy w każdej części. Utwory są zapisem nocnych rozważań podmiotu liryczego-mężczyzny, który błądząc w ciemności, szuka siebie, rozadrty między człowieczą kruchością i słabością a dumą i pragnieniem sięgania po więcej. Jest ten mistycyzm, który tak fascynuje autorkę, jednak sacrum przez nią proponowane jest bardzo pojemnym pojęciem, zupełnie mi nie odpowiadającym – jakieś energie, nieznane siły, mistyczne stany obejmujące wszystko wokół: Stałem się Miejscem Mocy, gdzie pierwiastek męski i żeński, Słońce i Księżyc dały mi swą siłę.

Jest Bóg i szatan, ale na pierwszym planie właśnie człowiek: zagubiony, rozdwojony, szamoczący się. Jest cielesność i jest duch. Wiele utworów jednak istnieje jakby dla siebie samych: nie wskazują na żadną istotną (dla mnie) prawdę, nie przekazują żadnych ważnych emocji.

Wydaje mi się, że utwory miała spowijać mroczna atmosfera, poczucie niepewności, jakiegoś wyzwania, balansowania na krawędzi człowieczeństwa – trzeba jednak przyznać, że Poe, którego ceni Jachyra, robi to znacznie lepiej. Mamy tu krew, skowyt, groby, agonię... a jednak nie cierpnie skóra ani nie przyspiesza bicie serca. Momentami wiersze trącą nieco nastoletnią egzaltacją, wydają mi się przesadne, czasem sztuczne; słowa są nienajlepiej dobrane. Autorka chyba za bardzo się starała i niektóre fragmenty są jak dla mnie niestrawne (wstęp/motto: W bezsennych snach śnię miraże wyobraźni, co umykają z nastaniem dnia). Za dużo w tym wszystkim kreacji, za mało – takie mam odczucie – dawania z siebie; a tego właśnie szukam w poezji. Oczywiście zdarzają się lepsze momenty, jednak ani razu podczas lektury nie poczułam, że rozumiem podmiot liryczny, że myślę podobnie; żaden wers nie zapadł mi w pamięć.

Na koniec jeszcze jeden zarzut: Jachyra ma irytującą manierę umieszczania przymiotników za rzeczownikami. Zapewne miał to być element stylizacji, tworzący atmosferę podniosłości i nadający wagi wypowiadanym przez podmiot liryczny słowom, jednak w takim natężeniu tylko drażni. Mamy więc "duszę starą", "kęs mały", "smak słodki", "namaszczenie ostatnie", "olejek wonny", "ciało zimne", "pościeli biel", "niewinność swoją", "pieszczotę tkliwą" – i to wszystko z jednego wiersza! Może jednak Wam nie będzie to przeszkadzało :)

Na koniec oczywiście kilka wierszy dla Was:

(...)

stworzyłem siebie na nowo

z ciała

z duszy

danych mi przez Boga

oto żyję

ani człowiek

ani potwór

zimny

nagi

niczyj

nocą wędrujący

[to by było niezłe, niestety jest to fragment trzy razy dłuższego utworu – najlepszy fragment]

***

obudziłem się obok ciała,

które nocą miało twoją twarz.

upiłem na chwilę pamięć,

żeby móc się zapomnieć.

wyzwoliłem uśpione demony.

dmuchana lalka oddycha

manekin przyssany do mnie

odrażające macki jej dłoni

skóra lepka od gorącego potu

wargi szepczą przez sen drażniąc ciszę.

beznamiętna namiętność.

skorzystałem z przyzwolenia

zostawiłem w niej resztki wspomnień po tobie.

i nie będę udawał, że znam jej imię

może skłamię, że wkrótce zadzwonię...

***

ojciec swojego ojca

wygłodniały uczucia

nieczuły na dotyk

wstydzę się słabości

ściskam pięści w gniewie

wyrodne nasienie

pluję na odbicie w lustrze

stoję nagi w agonii

uderzają we mnie emocje

bezradnie rozkładam ręce

żywy trup

ciało drży przed bliskością

twoje usta ranią sine wargi

w żyłach martwa krew

oto ja – bezcielesny

ojciec swojego ojca

kalka...